نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• َشراره صادقی ¹
• فرنوش اعلامی ²
• غلامرضا شمس ³
• اباصلت خراسانی ³

¹ دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران.

² عصو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهیدبهشتی

³ دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی شایستگی دیجیتال معلمان و تأثیر آن بر شایستگی‌های حرفه‌ای، پداگوژی و توانمندی‌های یادگیرندگان انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی معلمان استان کردستانِ مشارکت‌کننده در «طرح سواد دیجیتال» در سال 1404-1403 بود. بر اساس فهرست دریافت‌شده از اداره کل آموزش‌وپرورش و با استفاده از نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی نسبتی، تعداد ۴۰۰ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه استاندارد شایستگی دیجیتال معلمان مدل اروپایی (DigCompEdu) بود که روایی و پایایی آن پیش‌تر در مطالعات مختلف تأییدشده و پایایی آن در این پژوهش نیز با آلفای کرونباخ بالاتر از 0.85 به دست آمد. داده‌ها با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) تحلیل گردید. نتایج نشان داد میانگین شایستگی دیجیتال معلمان 3.84 از 5 بود که بیانگر سطح نسبتاً مطلوب است. در بین ابعاد، بالاترین میانگین مربوط به استفاده و ایجاد منابع دیجیتال (4.02) و پایین‌ترین میانگین مربوط به ارزیابی با ابزار دیجیتال (3.65) بود. مدل ساختاری نشان داد شایستگی دیجیتال تأثیر مثبت و معناداری بر شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان (β = 0.47, p < 0.001)، شایستگی‌های پداگوژیک (β = 0.42, p < 0.001) و توانمندی‌های یادگیرندگان (β = 0.39, p < 0.001) دارد. همچنین، تحلیل واریانس نشان داد بین گروه‌های سنی تفاوت معناداری در سطح شایستگی دیجیتال وجود دارد (F = 6.21, p < 0.01) به‌طوری که معلمان جوان‌تر میانگین بالاتری کسب کردند. این یافته‌ها بر اهمیت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری، آموزش‌های هدفمند و توسعه مهارت‌های دیجیتال معلمان برای بهبود کیفیت فرآیند یاددهی–یادگیری تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

• اعتبارسنجی
• مدل
• شایستگی دیجیتال
• معلمان
• معادلات ساختاری

عنوان مقاله [English]

Validation and Evaluation of the Digital Competency Model of Teachers: A Structural Equation-Based Analysis

نویسندگان [English]

• Sharareh Sadeghi ¹
• Farnoosh Alami ²
• Gholamreza Shams ³
• Abasalt Khorasani ³

¹ PhD student in Educational Management, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

² Faculty member of shahid Beheshti university

³ Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This study aimed to examine teachers’ digital competence and its impact on professional competence, pedagogical skills, and learners’ capabilities. The statistical population consisted of all teachers in Kurdistan Province who participated in the “Digital Literacy Project” in the year 1403-1404 . Based on the list obtained from the Provincial Department of Education and using proportional stratified random sampling, a total of 400 teachers were selected as the sample. Data were collected using the European Framework for the Digital Competence of Educators (DigCompEdu) standardized questionnaire, whose validity and reliability have been confirmed in previous studies; in this research, Cronbach’s alpha coefficients exceeded 0.85. Data were analyzed through Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). The results showed that the mean score of teachers’ digital competence was 3.84 out of 5, indicating a relatively high level. Among the dimensions, the highest mean was for “use and creation of digital resources” (4.02), and the lowest was for “assessment with digital tools” (3.65). The structural model indicated that digital competence had a positive and significant effect on professional competence (β = 0.47, p < 0.001), pedagogical competence (β = 0.42, p < 0.001), and learners’ capabilities (β = 0.39, p < 0.001). Moreover, ANOVA results revealed a significant difference in digital competence levels across age groups (F = 6.21, p < 0.01), with younger teachers scoring higher on average. These findings highlight the importance of investing in technological infrastructure, targeted training programs, and the development of teachers’ digital skills to enhance the quality of teaching and learning processes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Validation
• Model
• Digital Competency
• Teachers
• Structural Equations