نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سورنا زندی ¹
• مهدیه رضایی ²
• بابک امیدوار ³
• سید محمد شبیری ³

¹ دانشجوی دکتری، آموزش محیط زیست، گروه آموزش محیطزیست، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² دانشیار، آموزش محیط زیست ، گروه آموزش محیطزیست، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ استاد، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

آموزش محیط زیست یکی از اساسی‌ترین ابزارهای دستیابی به توسعه پایدار به‌شمار می‌رود. اما با این حال اجرای مؤثر آن در دانشگاه‌ها همچنان با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. مقاله حاضر با هدف طراحی و تبیین یک مدل جامع برای آموزش محیط زیست در نظام آموزش عالی با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شده است.گردآوری داده‌ها به روش اسنادی و با استفاده از منابع معتبر بین المللی شامل مستندات علمی، گزارشات سیاستی و منابع معتبر دانشگاهیدر حوزه محیط زیست گردآوری و پس از مقوله بندی در قالب 3 مقوله اصلی و 17 زیر مقوله به منظور ارائه مدل نهایی پژوهش مورد تحلیل گرفته‌اند. اعتبارسنجی مدل طراحی شده از طریق مشارکت 32 نفر از خبرگان و صاحب نظران در حوزه محیط زیست صورت گرفته است. مدل ارائه شده در پژوهش حاضر براساس سه مؤلفه‌ی کلیدی آموزش محیط زیستی یعنی دانش، نگرش و مهارت در قالب سه مقوله اصلی شامل «آموزش مستقیم» ، « آموزش غیرمستقیم» و « مسئولیت اجتماعی دانشگاه» و 17 زیر مقوله ارائه شده است. مدل ارائه شده نهایی برخلاف مدل ارزیابی فعلی براساس شاخص گرین متریک -که عمدتاً بر شاخص‌های کمی نظیر تعداد دوره‌های آموزشی و مقالات پژوهشی تمرکز دارد- علاوه بر توجه بر ابعاد کمی و کیفی آموزش، شیوه‌های نوین تدریس، ادغام مفاهیم پایداری در رشته‌های مختلف، و تأثیرگذاری دانشگاه بر جامعه، بر جنبه‌های کلیدی مانند اثربخشی آموزش، تغییر نگرش و رفتار دانشجویان ، توسعه آموزش میان‌رشته‌ای، ارتقای نقش دانشگاه در جامعه، و توجه بیشتر به عدالت زیست‌محیطی متمرکز است. انتظار می‌رود نتایج مطالعه حاضر نقشی کارآمد در رفع کاستی‌های روش های ارزیابی فعلی و بهبود سیستم ارزیابی به عنوان ابزاری کارآمدتر برای سنجش واقعی تأثیر دانشگاه‌ها در مسیر توسعه‌ی پایدار با تاکید بر ارتقای نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی و ارتقای آموزش محیط زیستی در آموزش عالی ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها

• آموزش محیط زیست
• آموزش عالی
• گرین‌متریک
• دانشگاه پایدار
• مدل مفهومی

عنوان مقاله [English]

Reforming the Environmental Education Ranking System in Higher Education: A Critical Analysis of the GreenMetric Index and Proposal of a Model

نویسندگان [English]

• Sorena Zandi ¹
• Mahdieh Rezaei ²
• Babak Omidvar ³
• Seyed Mohammad Shobeiri ³

¹ Ph.D. Candidate in Department of Environmental Education, Faculty of Education, Payame Noor University, Tehran, Iran.

² Associate Professor, Department of Environmental Education, Faculty of Education, Payame Noor University, Tehran, Iran

³ Professor, Department of Environmental Engineering, Faculty of Environment, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Environmental education has been regarded as one of the key levers in moving towards sustainable development, but its application in practical terms in universities has not yet resolved all its challenges. The present study attempts to design and provide a comprehensive model of environmental education in higher education in a qualitative approach by using inductive content analysis. The data were provided by analyzing documents of credible international sources in terms of scientific literature, scientific literature, compiled list of reports, and documents, and reliable academic resources in the field of environment. The data were finally analyzed with regard to thematic categorization under 3 main categories and 17 subcategories to prepare the final model. The validity of the proposed model was investigated using participation of 32 environmental experts and scholars through a structured questionnaire. The final model was developed focusing on three essential components of environmental education, namely knowledge, attitude, and practice within three main categories, including Direct Education, Indirect Education, and University Social Responsibility and 17 subcategories. In contrast to the existing GreenMetric assessment model, which focuses mainly on quantitative indicators like the number of courses and articles. The proposed model emphasizes the quantitative and qualitative dimensions, innovative teaching and learning methods, integration of sustainability concepts across disciplines, and the role of universities in society. Besides, it puts special emphasis on fundamental aspects such as efficacy of education, attitude and behavioral change of students, interdisciplinary education, the role of the university in society, and environmental justice. Findings of the present study can help deal with the weaknesses of the existing evaluation methods and improve assessment systems as more effective evaluation tools for assessing the real role of universities in sustainable development.

کلیدواژه‌ها [English]

• Environmental Education
• Higher Education
• GreenMetric
• Sustainable University
• Conceptual Model