شناسایی موانع اجرای آموزش‌های فنی و مهارتی در دوره ابتدائی و ارائه راهکارهایی برای آن

معارفوند, زهرا; صادقی, نفیسه

doi:10.30473/t-edu.2025.74646.1280

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه علوم تربیتی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه قم. قم. ایران

² کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده هدی، قم، ایران

10.30473/t-edu.2025.74646.1280

چکیده

این پژوهش به دنبال شناسایی موانع اجرای آموزش‌های فنی و مهارتی در دوره ابتدائی و ارائه راهکارهایی جهت توسعه آن انجام شد. رویکرد پژوهش کیفی و به شیوه تحلیل تم انجام شد. روش نمونه‌گیری به صورت هدفمند و از نوع گلوله برفی بود که بر مبنای آن 14 نفر از خبرگان و صاحب نظران انتخاب و مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرارگرفتند. اعتبار یافته‌ها با استفاده از روش بررسی همکار مورد تایید قرار گرفت. یافته‌های پژوهش با استفاه از تکنیک تحلیل تم در بستر نرم افزار MAXQDA تحلیل شد. تحلیل نتایج تحقیق منجر به استخراج 134 کد توصیفی، 33 تم فرعی و 10 تم اصلی برای شناسایی موانع و راهکارهای اجرای آموزش‌های فنی و مهارتی در دوره ابتدائی شد. مطابق با یافته‌ها موانع اجرای آموزش‌های فنی و مهارتی در مقطع ابتدائی شامل 6 تم اصلی " چالش‌های فرهنگی و نگرشی، اقتصادی و مالی، اجرایی و ساختاری، آموزشی، فنی و زیر ساختی، چالش‌های توانایی حرفه‌ای" و همچنین راهکارهای توسعه‌ی آموزش‌های فنی و مهارتی در مقطع ابتدائی در 4 تم اصلی " امور مالی و زیرساختی، توسعه فرهنگی و مهارت پروری، امور مدیریتی و اجرایی، توسعه آموزش و مهارت" دسته بندی گردید با توجه به نتایج نبود هماهنگی و همکاری مؤثر بین نهادهای آموزشی و فرهنگی، به عنوان یکی از موانع اصلی، توسعه آموزش مهارتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین محدودیت‌های اقتصادی و کمبود تجهیزات، از موانع عمده در اجرای برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای هستند که نیازمند تامین امکانات و منابع مالی مناسب است. تغییر نگرش خانواده‌ها و ترویج فرهنگ آموزش مهارتی در جامعه نقش مهمی در تثبیت و ترویج این نوع آموزش داشته و می‌تواند به بهبود وضعیت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای کمک کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying obstacles to implementing technical and skills training in elementary school and providing solutions for it

نویسندگان [English]

Zahra Maarefvand ¹
Nafiseh Sadeghi ²

¹ Assistant Professor, Department of Educational Sciences. Faculty of Literature and Humanities. University of Qom. Qom. Iran.

² M.A. educational management. Department of Educational Sciences. Hoda University, Qom, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to identify the obstacles to implementing technical and vocational training in primary education and to provide solutions for its development.The research approach was qualitative and thematic analysis.The sampling method was purposive and snowball, based on which 14 experts and scholars were selected and semi-structured interviews were conducted. The validity of the findings was confirmed using the peer review method.The research findings were analyzed using thematic analysis technique in MAXQDA software.Analysis of the research results led to the extraction of 134 descriptive codes, 33 sub-themes, and 10 main themes to identify obstacles and solutions to implementing technical and vocational training in the primary school. According to the findings, the obstacles to implementing technical and vocational training at the primary level included 6 main themes: "Cultural and attitudinal challenges, economic and financial, executive and structural, educational, technical and infrastructure challenges, and professional ability challenges, and also the strategies for developing technical and skills education at the primary level were categorized into 4 main themes: "Financial and infrastructure affairs, cultural development and skill development, managerial and executive affairs, and education and skill development".According to the results, the lack of effective coordination and collaboration among educational and cultural institutions is one of the main obstacles affecting the development of skill-based training. Additionally, economic limitations and a shortage of equipment are major barriers to implementing technical and vocational education programs, which require the provision of proper facilities and financial resources. Changing families' attitudes and promoting a culture of skill-based education within the community play a significant role in establishing and advancing this type of education and can help improve the overall state of technical and vocational training.

کلیدواژه‌ها [English]

Training
Elementary
Technical
Vocational

مراجع

احمدی، غلامعلی؛ عباس‌زاده شهری، طاهره؛ درویشی، علی و میرجوانی زنگنه، کاترین. (1395). مروری بر نحوه تأمین منابع مالی در آموزش و پرورش. کنفرانش بین‌المللی نخبگان مدیریت، شماره 23.

سند نقشه جامع علمی کشور. (1389). شورای عالی انقلاب فرهنگی.

سند تحول بنیادین (1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی.

پرند، کورش؛ نیرومند، پوراندخت؛ حبیبی ینگجه، عزیز و فرجی، اکبر (1391). نگاهی به نظام آموزش مهارت و فناوری، تهران: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور.

خاوری، سیدعبداله و گرزین، رضا. (1393). آسیب شناسی نظام آموزش مهارتی، مهارت آموزی، 3(10)، 77-92. SID. https://sid.ir/paper/487454/fa

خلاقی، علی اصغر و حج فروش، احمد. (1399). شایستگیها و صلاحیتهای حرفه ای مربیان آموزش فنی و حرفه ای، مهارت آموزی، 9(34 )، 7-42. SID. https://sid.ir/paper/963610/fa

خلاقی، علی‌اصغر. (1398). چرا آموزش فنی و حرفه‌ای در ایران ناکارآمد است؛ دلایل و راهکارها، رشد آموزش فنی و حرفه‌ای و کاردانش، شماره 1.

رستمی زیتونی، انیس، عباسی، رسول، باباشاهی، جبار و عصاریان، ریحانه. (1399). نیازسنجی آموزشی مربیان فنی و حرفه ای، کارافن، 17(5)، 45-66. SID. https://sid.ir/paper/380616/fa

رضایی، بیژن؛ نادری، نادر و صفری بابازیدی، مریم. (1399). شناسایی موانع آموزش کارآفرینی در مدارس کرمانشاه، فصلنامه علمی مدیریت مدرسه، شماره 3.

سلیمی، جمال. (1392). برنامه درسی و آموزش فنی و حرفه ای: پژوهشی در خصوص تناسب عناصر برنامه درسی در آموزشهای فنی و حرفه ای، مهارت آموزی، 1(3)، 35-52. SID. https://sid.ir/paper/255966/fa

زارع, پریسا, اوجاقی, ناهید و دیناروند, پروانه. (1403). شناسایی چالش‌های آموزش کتاب کار و فناوری از دیدگاه معلمان پایه ششم ابتدایی شهر شوش به منظور ارائه راهکار مناسب. فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت، 1(4)، 27-40. doi: 10.30473/t-edu.2024.70687.1132

شیخ احمدی، سیدعرفان، رستمی، شعیب و شریفی، شافع. (1402). اهمیت آموزش و پرورش دوره ابتدایی، همایش ملی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران. SID. https://sid.ir/paper/1086103/fa

صالحی عمران، ابراهیم. (1393). آسیب شناسی مدیریت آموزشهای مهارتی کشور. مهارت آموزی، 2(8)، 25-48. SID. https://sid.ir/paper/255993/fa

صباغ حسن زاده, طلعت و فرزادپور, ازاده . (1401). تأثیر چندرسانه‌ای طراحی شده بر اساس اصول طراحی مایر بر نگرش به درس و هیجان تحصیلی و یادگیری درس علوم پایه ششم ابتدایی. فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت، 2(4)، 11-24. doi: 10.30473/t-edu.2023.67300.1072

قدسیان، حسین، ملامحمدی، مجید و شاهحسینی، زهرا. (1394). بررسی تاثیر آموزشهای فنی و حرفه ای بر توانمندسازی زنان، مهارت آموزی، 3(11)، 19-32. SID. https://sid.ir/paper/255951/fa

گرایی‌نژاد، غلامرضا و کاظم، رخساره. (1388). فرایندبرنامه‌ریزی: سیاست گذاری در آموزش و پرورش (یک چهارچوب کاربردی)، تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.

محمدی، یزدان. (1401). نقش خانواده در آموزش و پرورش. همایش ملی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران. SID. https://sid.ir/paper/1046498/fa

مشاهری‌فرد، محمد. (1396). واژگان تخصصی سنجش عملکرد (شایستگی در آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای)، ویژه ‌نامه رشد آموزش فنى و حرفه‌اى و کاردانش، شماره 9.

نظری؛ خسرو؛ اصابت طبری؛ ابراهیم؛ کریمی باغملک؛ آیت و اسفندیاری، اسحاق. (1403). رابطة نظارت و راهنمایی راهبران آموزشی و تربیتی با صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان و مدیران مدارس ابتدایی، فصلنامه پژوهش و نوآوری در آموزش ابتدایی، 36-21. Doi: 10.48310/REEK.2024.15727.1272

هندی، متقی. (1419). کنزالعمّال، بیروت: دارالاحیا.

یمینی، معصومه. (1391). تعلیم و تربیت در دبستان، قزوین: ادیب.

یونسکو. (1386). تفکر درباره تحولات آینده آموزش و پرورش، ترجمه: محمدعلی امیری، تهران: مدرسه.

Braunstein, A. Krötz, M. Deutscher, V & Seifried, J. (2024). Analyzing dropout intentions in vocational education and training: exploring the nexus between different dimensions of dropout reasons and the different directions of dropout intention. Empirical Research in Vocational Education and Training, 16(1), 1-37. https://ervet-journal.springeropen.com/articles/10.1186/s40461-024-00173-1

Cheng, W & Nguyen, P. N. T. (2024). Academic motivations and the risk of not in employment, education or training: university and vocational college undergraduates comparison. Education+ Training, 66(10), 91-105.https://www. researchgate. net/ publication/383219812

Cornford, I. R. (1999). Rediscovering the importance of learning and curriculum in vocational education and training in Australia. Journal of Vocational Education and Training, 51(1), 93-116. https://www.semanticscholar.org/paper/Rediscovering-the-importance-of-learning-and-in-and-Cornford/00ea66354f1151a19dca372263bbc2e7996978ff

Dubeau, A. Plante, I. Jutras-Dupont, C. Samson, G & Frenay, M. (2021). Understanding the relationships between psychological and contextual determinants, motivation and achievement outcomes for students in vocational training or technical training programs. Vocations and Learning, 14, 165-183. https://www.researchgate.net/signup.SignUp.html

Gianni, M. Kontou, E. Avdikos, I. Kessopoulou, E & Xanthopoulou, S. (2024). EFQM in vocational education–teacher and student perspectives. Quality Education for All, 1(1), 222-239.https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/qea-05-2024-0041/full/html

Korotaj, B. V., & Buchberger, I. (2025). Teaching for Critical Thinking in Vocational Education and Training. International Journal of Training and Development.

Long, Y. Zhang, X & Zeng, X. Application and effect analysis of virtual reality technology in vocational education practical training. Educ Inf Technol (2024). https://doi.org/10.1007/s10639-024-13197-7https://link.springer.com/article/10.1007/s10639-024-13197-7

Mayombe, C. (2024). Promoting youths' skills acquisition through experiential learning theory in vocational education and training in South Africa. Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 14(1), 130-145.https://www.emerald .com/insight /content/doi/10.1108/heswbl-10-2022-0216/full/html

Mirabel, K. T. Sewagegn, A. A & Diale, B. M. (2022). Technical vocational education and training (TVET) to empower secondary school learners from low socioeconomic backgrounds. Journal of Technical Education and Training, 14(1), 138-149.https://www.researchgate.net/signup.SignUp.html

Noguera, I. Quesada-Pallarès, C & Sepúlveda-Parrini, P. (2024). Analysing student satisfaction with teaching strategies in vocational education. Education+ training, 66(10), 75-90. https://www.researchgate.net/publication/382651200

Neuenschwander, M. P. Ramseier, L & Hofmann, J. (2024). Adolescents' effort in vocational education and training and upper secondary general education: Analyses of stability, determinants, and group differences. Journal of Adolescence, 96(4), 720-731.

Paryono, P. (2017, September). The importance of TVET and its contribution to sustainable development. In AIP Conference Proceedings (Vol. 1887, No. 1). AIP Publishing.https://www.researchgate.net/signup.SignUp.html

Rehman, N. Huang, X. Sarwar, U. Fatima, H & Maqbool, S. (2024). Exploring the impact of family, school and society on the perception and reputation of vocational training in Pakistan: a statistical analysis. Education+ Training. https://www.researchgate.net/profile/Uzma-Sarwar-2/publication/382940028

Sirk, M. (2024). Professionality Model for Vocational Teachers: Based on the Example of Estonian Vocational Teachers in the Changing VET Context. Interchange, 55(2), 211-240.https://link.springer.com/article/10.1007/s10780-024-09519-w

Siembab, M. (2024). Parents, friends, and classmates: reference groups and dropout from vocational education and training in Germany. Empirical Research in Vocational Education and Training, 16(1), 1-27.https://ervet-journal.springeropen.com/articles/10.1186/s40461-024-00174-0

UNESCO. (2007). Thinking about the future developments in education, translated by: Mohammad Ali Amiri, Tehran: Madrese.) In Persian( https://elib.mui.ac.ir/site/catalogue/5016

Varaidzo, D. &Tankiso, M. (2021.( Technologies, technological skills and curriculum needs for South African public TVET college students for relevance in the 4IR era.Journal of African Education. https://www.researchgate.net/publication/356775718

Wahba, M. (2012). Technical and vocational education and training (TVET) challenges and priorities in developing countries. Retrieved February, 11, 2012. https://unevoc.unesco.org/e-forum/TVET%20Challenges%20and%20Priorities%20in%20Developing%20Countries.pdf

Zheng, L. Huang, S. (2025). Beyond Academic Performance: An Investigation of Well-Being among Vocational and General High School Student. Applied Research Quality Life .https://doi-org.recursosbiblioteca.unab.cl/10.1007/s11482-025-10487-1

شناسایی موانع اجرای آموزش‌های فنی و مهارتی در دوره ابتدائی و ارائه راهکارهایی برای آن

مراجع

مراجع

دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 16تیر 1404صفحه 127-143

دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 16
تیر 1404
صفحه 127-143