فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت

انجمن فناوری آموزشی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فرم مشخصات نویسندگان

کارکرد هنرهای تجسمی در بستر عکاسی جهت تقویت تفکر انتقادی دانش‌آموزان متوسطه با تأکید بر رویکرد آموزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مأمور آموزشی دانشگاه فرهنگیان، دکتری برنامه ریزی درسی، تهران، ایران.

2 سرگروه هنرهای تجسمی آموزش و پرورش استان مازندران. دانشجوی دکتری حکمت هنرهای دینی دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

3 3. مدرس مدعو دانشگاه فرهنگیان، دکتری برنامه ریزی درسی. تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی کارکرد هنرهای تجسمی، در بستر عکاسی، در تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان مقطع متوسطه با تأکید بر علوم و فناوری در چارچوب STEAM می‌پردازد. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل آثار عکاسی دانش‌آموزان به‌عنوان بازتاب‌دهنده فرآیندهای تفکر انتقادی و بررسی چگونگی استفاده از ابزارهای فناورانه و اصول علمی در ایجاد این آثار بود. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده‌است. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان مقطع متوسطه استان مازندران بوده و نمونه پژوهش با روش نمونه‌گیری هدفمند از میان دانش‌آموزانی که در فعالیت‌های هنری و عکاسی مشارکت داشته‌اند، انتخاب شده‌است. عناصر و کیفیات بصری مانند رنگ، نور، ترکیب‌بندی و زاویه دید، همراه با تأثیر فناوری (نرم‌افزارهای ویرایش عکس) و علوم (اصول نور و رنگ) در آثار هنری دانش‌آموزان تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که مضامینی مانند تضادهای ارزشی، آشفتگی محیطی، امید و مقاومت در برابر موانع، بیشترین تأثیر را در بازتاب تفکر انتقادی دارند. نتایج پژوهش نشان داد که بهره‌گیری از رویکرد آموزشی STEAM، در هنرهای تجسمی، بستر مناسبی برای طراحی فعالیت‌های آموزشی هدفمند و تقویت تفکر انتقادی ایجاد می‌کند. برای نمونه، ابزارهای هوش‌مصنوعی به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا تصاویر خود را به‌طرز عمیقی به‌سمت ایجاد معنا و مفهوم بهبود بخشند و مفاهیم انتقادی را با دقت بیشتری بازتاب دهند. از این رو، پیشنهاد می‌شود فعالیت‌های آموزشی با تأکید بر علوم و فناوری طراحی شوند، ابزارهای هوش‌مصنوعی به‌صورت هدفمند به کار گرفته شوند، و نمایشگاه‌های تعاملی برای تبادل‌نظر و تحلیل آثار برگزار گردد.

کلیدواژه‌ها

مراجع
آرنهایم، رودلف. (۱۳۸۶). هنر و ادراک بصری: روان‌شناسی چشم خلاق (ترجمه‌ی مجید امین‌گر). سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). (اثر اصلی منتشر شده در ۱۹۷۴).
تمنایی، منصور، امینی، محمد و یزدانی کاشانی، زهرا. (۱۳۸۸). بررسی مقایسه‌ای تفکر انتقادی و خودکارآمدی دانشجویان رشته‌های هنری و غیرهنری. مجله پژوهش در آموزش‌عالی، ۲(4)، ۷۵-۹۰.
سوداگر، معصومه، اسلامی، غلامحسین، و دیباج، مرتضی. (۱۳۹۰). ضرورت وساطت هنر در آموزش تفکر فلسفی به کودکان. تفکر و کودک، ۲ (1)، ۲۵-۵۰.
مرسلی، محمدرضا (1389). هنر اجتماعی: مقالاتی در جامعه‌شناسی هنر معاصر ایران. تهران: کتاب آبان و دانشگاه هنر.
مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن. (1403). اندیشیدن با هنر: بازخوانی انتقادی فرهنگ آموزش ایران. تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
حسنی جلیلی، محمدحسن. (1390). اصول مبانی هنرهای تجسمی: زبان، بیان و تمرین (چاپ دهم). تهران: انتشارات مجمع چاپ و نشر رویداد.
Abdellatif, M & ElKhodary, M. (2020). Learning styles and critical thinking: A study on art and design students. Journal of Art and Design Education, 14(3), 210-225.
Basak, S & Yucel, İ. (2024). Visual arts and analytical thinking: The role of photography in educational settings. Visual Arts Journal, 29(4), 199-210.
Dumitru, D. (2019). The impact of visual arts, literature, and history on developing critical thinking. Journal of Critical Thinking and Education, 8(1), 34-50.
Eutsler, M. L. (2017). Developing critical thinking through the arts. Newburgh Theological Seminary.
Khadija, S. (2024). The impact of art on critical thinking in educational settings. Journal of Educational Research, 12(3), 45-67.
Kizza, M. (2024). The role of visual arts in developing critical thinking skills: Design and painting analysis. Arts and Education Journal, 11(2), 89-102.
Luo, Z. (2024). Interactive and student-centered environments in art education: Enhancing artistic learning and critical thinking. Asian Journal of Art Education, 18(2), 78-90.
Le, N. C. Nguyen, V. H & Nguyen, T. L. (2020). Integrated STEM approaches and associated outcomes of K-12 student learning: A systematic review. Education Sciences. https://doi.org/10.3390/educsci10010001
Li, Y. (2023). From STEM education to STEAM education-the new role of art education. Frontiers in Art Research, 5(5), 46–49. https://doi.org/10.25236/FAR.2023.050508
Mubarok, H. Safitri, N. S & Adam, A. S. (2020). The novelty of religion and art: Should we combine with STEM education? Studies in Philosophy of Science and Education, 1(3), 97–103. https://doi.org/10.46627/sipose
Ozer, Z & Demirbatır, R. E. (2023). Examination
 
of STEAM-based digital learning applications in music education. European Journal of STEM Education, 8(1), 02. https://doi.org/10.20897/ejsteme/12959
Palla, S & Kamraju, R. (2024). Enhancing critical thinking through STEAM education: The integration of art and science. Journal of Educational Innovation, 16(5), 54-72.
Reza, A. (2023). Art and education: Fostering creativity and critical thinking in humanity. Journal of Religion and Society, 1(1), 13-25.
Samaniego, M. Usca, N. Salguero, J & Quevedo, W. (2024). Creative thinking in art and design education: A systematic review. Education Sciences, 14(2), 192. https://doi.org/10.3390/educsci14020192
Şenel, A & Döş, B. (2024). Artistic thinking programs and critical thinking skills: A study on the effectiveness of art education. International Journal of Art Education, 22(1), 123-136.
Taskesen, H. (2019). Art and critical thinking: Exploring the relationship between artistic activities and curiosity. Journal of Arts and Humanities, 22(4), 112-124.
Ustu, H., Saito, T & Mentiş Tas, A. (2021). Integration of art into STEM education at primary schools: An action research study with primary school teachers. Systemic Practice and Action Research. https://doi.org/10.1007/s11213-021-09570-z
Zhuoran, Y. (2024). Creativity and inquiry in visual arts education: Nurturing critical thinking skills. International Journal of Visual Arts, 5(3), 45-59.
فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 16
تیر 1404
صفحه 39-54
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار