نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ام البنین احمدی حاجی ¹
• سیده طاهره هادی پور ²
• سیده هما عقیلی ³

¹ مأمور آموزشی دانشگاه فرهنگیان، دکتری برنامه ریزی درسی، تهران، ایران.

² سرگروه هنرهای تجسمی آموزش و پرورش استان مازندران. دانشجوی دکتری حکمت هنرهای دینی دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

³ 3. مدرس مدعو دانشگاه فرهنگیان، دکتری برنامه ریزی درسی. تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی کارکرد هنرهای تجسمی، در بستر عکاسی، در تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان مقطع متوسطه با تأکید بر علوم و فناوری در چارچوب STEAM می‌پردازد. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل آثار عکاسی دانش‌آموزان به‌عنوان بازتاب‌دهنده فرآیندهای تفکر انتقادی و بررسی چگونگی استفاده از ابزارهای فناورانه و اصول علمی در ایجاد این آثار بود. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده‌است. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان مقطع متوسطه استان مازندران بوده و نمونه پژوهش با روش نمونه‌گیری هدفمند از میان دانش‌آموزانی که در فعالیت‌های هنری و عکاسی مشارکت داشته‌اند، انتخاب شده‌است. عناصر و کیفیات بصری مانند رنگ، نور، ترکیب‌بندی و زاویه دید، همراه با تأثیر فناوری (نرم‌افزارهای ویرایش عکس) و علوم (اصول نور و رنگ) در آثار هنری دانش‌آموزان تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که مضامینی مانند تضادهای ارزشی، آشفتگی محیطی، امید و مقاومت در برابر موانع، بیشترین تأثیر را در بازتاب تفکر انتقادی دارند. نتایج پژوهش نشان داد که بهره‌گیری از رویکرد آموزشی STEAM، در هنرهای تجسمی، بستر مناسبی برای طراحی فعالیت‌های آموزشی هدفمند و تقویت تفکر انتقادی ایجاد می‌کند. برای نمونه، ابزارهای هوش‌مصنوعی به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا تصاویر خود را به‌طرز عمیقی به‌سمت ایجاد معنا و مفهوم بهبود بخشند و مفاهیم انتقادی را با دقت بیشتری بازتاب دهند. از این رو، پیشنهاد می‌شود فعالیت‌های آموزشی با تأکید بر علوم و فناوری طراحی شوند، ابزارهای هوش‌مصنوعی به‌صورت هدفمند به کار گرفته شوند، و نمایشگاه‌های تعاملی برای تبادل‌نظر و تحلیل آثار برگزار گردد.

کلیدواژه‌ها

• هنرهای تجسمی
• عکاسی
• تفکر انتقادی
• دانش آموزان متوسطه
• رویکرد آموزشی STEAM

عنوان مقاله [English]

The function of visual arts in the context of photography to enhance critical thinking among high school students with an emphasis on the STEAM educational approach

نویسندگان [English]

• Ommolbanin Ahmadi haji ¹
• Seyyedeh tahereh Hadipour ²
• Seyedeh Homa Aghili ³

¹ Educational Officer at Farhangian University, Ph.D. in Curriculum Planning, Tehran, Iran.

² Visual Arts Instructor, PhD Candidate in Philosophy of Religious Arts, University of Religions and Denominations, Qom.

³ Adjunct Professor at Farhangian University; Ph.D. in Curriculum Studies, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This study analyzes the function of visual arts in the context of photography to enhance critical thinking skills among high school students, emphasizing science and technology within the STEAM framework. The primary purpose is to analyze students' photographic works as reflections of critical thinking processes and explore the use of technological tools and scientific principles in creating these works. The research methodology is based on qualitative content analysis. Visual elements and qualities such as color, light, composition, and perspective, along with the influence of technology (photo editing software) and science (principles of light and color), were analyzed in students' artworks. The findings revealed that themes such as value conflicts, environmental disorder, hope, and resilience against challenges had the most significant impact on reflecting critical thinking. The results indicate that applying the STEAM educational approach in visual arts provides a suitable platform for designing purposeful educational activities and fostering critical thinking. For instance, AI tools help students profoundly enhance their images toward creating meaning and concept, reflecting critical ideas with greater precision. Therefore, it is recommended to design educational activities with an emphasis on science and technology, purposefully utilize AI tools, and hold interactive exhibitions for discussion and analysis of artworks.

کلیدواژه‌ها [English]

• Visual Arts
• Photography
• Critical Thinking
• High School Students
• STEAM Educational Approach