نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه نوآوری آموزشی و درسی، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، تهران، ایران.
2 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران.
چکیده
این پژوهش با هدف طراحی الگوهای مفهومی و روندی برنامه درسی دانش فناوری رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان انجام شد. در راستای دستیابی به این هدف از رویکرد کیفی از نوع روش تحقیق پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل متخصصان و صاحب‌نظران، برنامه درسی قصد شده رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان، مقالات علمی‌پژوهشی مرتبط بین سال‌های 2000 تا 2024 بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند با 15 نفر از صاحب‌نظران و متخصصان برای مرحله ارائه الگو و 9 نفر از آنان برای مرحله اعتباریابی الگو و فرم الگوی (مفهومی و روندی) پیشنهادی پژوهش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته به عمل آمد. در پژوهش حاضر از ابزار مصاحبه و پرسش‌نامه باز پاسخ و برای روایی ابزارها از روایی صوری، معیار باورپذیری، بررسی توسط اعضا و چندسویه‌نگری منابع داده‌ها و برای پایایی ابزارها از روش اسکات، روش حسابرسی و روش توافق بین کدگذاران (ضریب‌کاپا) استفاده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش مهم‌ترین مؤلفه‌های شایستگی‌های مرتبط با فناوری برای برنامه درسی قصد شده رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شناسایی شد و الگوی (مفهومی و روندی) پیشنهادی برای برنامه درسی دانش فناوری رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان طراحی و مورد تأیید قرار گرفت. شایستگی‌های مرتبط با فناوری در برنامه درسی، حاوی مؤلفه‌های زیادی است. این مؤلفه‌ها می‌توانند در کنار مؤلفه‌های مربوط به مبانی روان‌شناسی، اجتماعی و فلسفی قرار بگیرند و در طراحی، تدوین و اجرای برنامه‌های درسی به کار گرفته شوند.
کلیدواژه‌ها
ادیب، یوسف؛ عزتی، محمدرضا؛ فتحی‌آذر، اسکندر و محمودی، فیروز. (1395). چارچوبی برای طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی «کار و فناوری». فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 10، 40(1): 33 – 60. 20.1001.1.17354986.1395.11.40.2.8
اقتصاد، سوده و مهرابی، مرضیه. (1402). بررسی دانش محتوای تربیتی فناوری درک شده فارغ التحصیلان ایرانی رشته آموزش زبان فرانسه در دوران همه گیری کووید- 19. پژوهش‌های زبان شناختی در زبان خارجی، 13 (3)، 397-373. http//doi. rg/ 10.22059/jflr.2023.352493.1003
آفتابی، پروین؛ علی‌عسکری، مجید و قادری، مصطفی. (1398). طراحی الگوی دانش محتوایی، پداگوژیکی و فناوری معلمان علوم تجربی متوسطه‌ی اول استان کردستان. تدریس‌پژوهی، 7، 2(2): 161- 188. 10. 4785/J012.2019.320
باقریان‌فر، مصطفی و نصر اصفهانی، احمدرضا. (1401). شناسایی شاخص‌های مطلوب عنصر زمان آموزش در برنامه درسی رشته‌های علوم انسانی دانشگاهی و سنجش میزان به‌کارگیری این شاخص‌ها در نظام آموزش‌عالی ایران (یک مطالعه ترکیبی). دوفصلنامه توسعه برنامه درسی، 1، 1(1): 1 – 17. 10. 2080/dc.2022.3683
باقریان‌فر، مصطفی؛ نصر اصفهانی، احمدرضا و آهنچیان، محمدرضا. (1399). شناسایی شاخص‌های روش‌های یاددهی و یادگیری مطلوب برای دروس رشته‌های علوم انسانی دانشگاه‌ها و میزان توجه به آن‌ها. تدریس‌پژوهی، 8، 2(2): 1 – 36. https://doi.org/10.34785/J012.2020.903
بکری‌زاده، حکیم؛ پناهی، مریم و جمالوندی، بهزاد. (1402). نقش سواد دیجیتال بر پذیرش فناوری در کتابداران دانشگاه پیام‌نور. فناوری و دانش‌پژوهی در تعلیم و تربیت، 3 (2)، 27 – 38. 10.30473/T-EDU.2023.69772.1112
خدارحمی، مریم؛ قادری، مصطفی؛ خسروی، محبوبه و مهرمحمدی، محمود. (1403). تبیین مدل مفهومی توسعه دانش موضوعی – تربیتی (PCK) برای نومعلمان. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 19، 73 (2)، 93 – 128. 10.22034/jcs.2023.180207
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. (1390). تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
عبدالهی، بیژن؛ دادجوی توکلی، عطیه و یوسلیانی، غلامعلی. (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 49: 48 – 25. https://noavaryedu.oerp.ir/article 79024.html
کدخدایی، محبوبه السادات. (1395). معلم دانشمند: نگاهی کاستی‌جویانه به دانش معلم. فصلنامه تربیت‌معلم فکور، 2، 2(1): 50-33. https://itt.cfu.ac.ir/article 234. html_
کوشکی، فتح اله؛ خسروی، محبوبه؛ قادری، مصطفی و صادقی، علیرضا. (1399). شناسایی مؤلفه‌های شایستگی‌های مرتبط با فناوری برای برنامه درسی قصد شده رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان براساسTPACK. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 15 (58):110-71. 20.1001.1.17354986.1399.15.58.3.3
کوشکی، فتح اله؛ خسروی، محبوبه؛ قادری، مصطفی و صادقی، علیرضا. (1399). تحلیل محتوای سرفصل‌های دروس کاربرد فاوا در رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان براساسTPACKرویکردهای نوین آموزشی، 15، 1 (31):78-59. 10.22108/nea.2020.123262.1481
محمودی، مهدی. (1402). میزان مطلوبیت آموزش مجازی مبتنی بر برنامه شاد (مدل مرجع طراحی آموزشی). فناوری و دانش‌پژوهی در تعلیم و تربیت، 3 (1)، 1 -12. 10.30473/T-EDU.2023.67799.1079
مشهدی، حمیدرضا. (1401). مطالعه تطبیقی برنامه درسی کشورهای منتخب با تأکید بر توسعه سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشجو معلمان. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 17(64): 95 – 124.20.1001.1.17354986.1401.17.64.3.9
مشهدی، حمیدرضا؛ شریفیان، فریدون؛ لیاقت دار، محمدجواد و رستگارپور، حسن. (1396). بررسی وضعیت مطلوب و موجود عنصر محتوا برای تربیت معلمان فناور از دیدگاه صاحب‌نظران، اعضای هیئت علمی و دانشجویان. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 12، 47 (4): 68 – 37. 20.1001.1.17354986.1396.12.47.2.9
ملازهی، اسماء؛ رستمی‌نژاد، محمدعلی و کیخا، هما. (1396). بررسی میزان انطباق برنامه درسی جدید رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان با نیازهای فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشجو معلمان. اولین کنفرانس ملی فرصت‌ها و پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات (حوزه تخصصی: آموزش). https://civilica. om/doc/781839
Reference
Abubakir, H & Alshaboul, Y. (2023). Unravelling EFL teachers’ mastery of TPACK: Technological pedagogical and content knowledge in writing classes. Heliyon, 9 (6), e17348. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e17348.
Andyani, H. Setyosari, P. Wiyono, B. Djatmika, E. (2020). Does technological pedagogical content knowledge impact on the use of ICT in Pedagogy? Int. J. Emerg. Technol. Learn. (iJET) 15 (3), 126–139. https://www.learntechlib.org/p/217025/.
Barrett, D & Green, K. (2009). Pedagogical Content Knowledge As a Foundation for an Interdisciplinary Graduate Program. Science educator, 18(1), 17-28. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ851876.pdf
Bayazit, N. (1993). Designing: design knowledge, design research, related sciences’ in M J de Vries, N Cross and D P Grant (eds) Design methodology and relationships with science, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht: 121–136. https://link.springer.com/book/10.1007/978-94-015-8220-9
Bhattacharya, S. Agnihotri, A. Yannopoulou, N & Sakka, G. (2021). Technological knowledge and internationalization: evidence from India. International Marketing Review, 39(3), 509-528. https://doi.org/10.1108/IMR-02-2021-0082.
Chai, C.S. Koh, J.H.L. Tsai, C.C. Tan, L.L.W. (2011). Modeling primary school pre-service teachers’ Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK) for meaningful learning with information and communication technology (ICT). Comput. Educ. 57 (1), 1184–1193. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.01.007.
Chien, Y.-T. Chang, Y.-H & Chang, C.-Y. (2016). Do we click in the right way? A meta-analytic review of clicker-integrated instruction. Educational Research Review, 17, 1–18. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2015.10.003
de Vries, M J. (2003). The nature of technological knowledge: extending empirically informed studies into what engineers know’ Techne, 6, 3. https://www.pdcnet.org/8525763B0050E6F8/file/D53ABA49C28F213085257870006CCA81/$FILE/techne_2003_0006_0003_0003_0016.pdf
Fahadi, M & Khan, M. S. H. (2022). Technology-Enhanced Teaching in Engineering Education: Teachers' Knowledge Construction Using TPACK Framework. International Journal of Instruction, 15(2), 519-542. https: //doi. org/10.29333/iji.2022.15229a.
Fathi, J & Yousefifard, S. (2019). Assessing Language Teachers Technological Pedagogical Content Knowledge: EFL Students’ Perspectives. Research in English Language Pedagogy, RELP, 7(1), 255-282. DOI: 10.30486/relp.2019.665888.
Futterer, T. Steinhauser, R. Zitzmann, S., Scheiter, K. Lachner, A & Stürmer, K. (2023). Development and validation of a test to assess teachers' knowledge of how to operate technology. Computers and Education Open, 5, 100152. https://doi.org/10.1016/j.caeo.2023.100152
Hunsu, N. J. Adesope, O & Bayly, D. J. (2016). A meta-analysis of the effects of audience response systems (clicker-based technologies) on cognition and affect. Computers & Education, (94), 102–119. https://doi.org/10.1016/j. compedu.2015.11.013.
Incantalupo, L. Treagust, D.F. Koul, R. (2013). Measuring student attitude and knowledge in technology-rich biology classrooms. J. Sci. Educ. Technol. 23 (1), 98–107. https://doi.org/10.1007/s10956-013-9453-9.
Inpeng, S & Nomnian, S. (2020). The Use of Facebook in a TEFL Program Based on the TPACK Framework. LEARN Journal: Language Education and Acquisition Research Network, 13(2), 369–393. Retrieved from. https: //so04. tci- thaijo. org/ index. php/ LEARN/ article/view/243729
Jordens, J. Z and Zepke, N. (2009). A network approach to curriculum quality assessment. Quality in higher education, 15(3), 279-289. https://doi.org/10.1080/ 13538320903399125.
Koehler, M. J & Mishra, P. (2009). What is technological pedagogical content knowledge? Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9(1), 60-70. https://www.learntechlib.org/primary/p/29544/.
Mishra P, Koehler MJ. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge. Teach Coll Rec;108(6):1017–54. https:// doi.org/10.1111/j.1467-9620.2006.00684.x.
Moreno, J. R, Montoro. M. A & Ortiz Colln A. M. (2019). Changes in Teacher Training within the TPACK Model Framework: A Systematic Review, Sustainability, 11, 1870; Doi:10.3390/su11071870.
Muhaimin, M. Habibi, A. Mukminin, A. Saudagar, F. Pratama, R. Wahyuni, S & Indrayana, B. (2019). A sequential explanatory investigation of TPACK: Indonesian science teachers’ survey and perspective. JOTSE, 9(3), 269-281. https://doi.org/10.3926/jotse.662.
Naziri, F. Rasul, M. S & Affandi, H. M. (2019). Importance of technological pedagogical and content knowledge (TPACK) in design and technology subject. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 9(1), 99-108. DOI: 10.6007/IJARBSS/v9-i1/5366
Prasojo, L. D. Habibi, A. Mukminin, A & Yaakob, M. F. M. (2020). Domains of Technological Pedagogical and Content Knowledge: Factor Analysis of Indonesian In-Service EFL Teachers. International Journal of Instruction, 13(4), 593-608. https://doi.org/10.29333/iji.2020.13437a
Ropohl, G. (1997). Knowledge types in technology. International Journal of Technology and Design Education, 7 (1/2):65–72. https://doi.org/10.1023/A:1008865104461
Ross, M. Morrison, G.R. Lowther, D. (2010). Educational technology research past and present: balancing rigor and relevance to impact school learning. Contemp. Educ. Technol. 1 (1), 17–35. https://dergipark.org.tr/en/pub/cet/issue/25719/271396
Santos, J. M & Castro, R. D. (2021). Technological Pedagogical content knowledge (TPACK) in action: Application of learning in the classroom by pre-service teachers (PST). Social Sciences & Humanities Open, 3(1), 100110. https://doi.org/10.1016/j.ssaho.2021.100110
Schmid, M. Brianza, E. Petko, D. (2020). Developing a short assessment instrument for Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK. xs) and comparing the factor structure of an integrative and a transformative model. Comput. Educ. 157, 103967. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2020.103967.
Scott, T & Brysiewicz, P. (2016). African emergency nursing curriculum: Development of a curriculum model. International emergency nursing, 27, 60-63. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2015.12.001.
Shin, T. Koehler, M.J. Mishra, P. Schmidt, D. Baran, E & Thompson, A. (2009). Changing Technological pedagogical content knowledge (TPACK) through course experiences. Paper presented at the International Conference of the Society for the Information and Technology & Teacher Education. https://www.learntechlib.org/primary/p/31309/.
Shulman LS. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educ Res;15(2):4–14. https://doi.org/10.3102/0013189X015002004.
Soto, M. A. P & Herrera, P. A. A. (2023). The technological pedagogical content knowledge (tpack) model in primary education: a literature review. Italian Journal of Educational Technology. https://www.torrossa.com/en/resources/an/5748676
Su, Y. (2023). Delving into EFL teachers’ digital literacy and professional identity in the pandemic era: Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK) framework. Heliyon. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e16361.
Tanak, A. (2020). Designing TPACK-Based course for preparing student teachers to teach science with technological pedagogical content knowledge. Kasetsart Journal of Social Sciences, 41(1), 53-59. DOI: 10.1016/j.kjss.2018.07.012
Vincenti, W G. (1990). What engineers know and how they know it Johns Hopkins Press, Baltimore.
Wardoyo, C. Satrio, Y. D. Narmaditya, B. S. & Wibowo, A. (2021). Do technological knowledge and game-based learning promote students achievement: lesson from Indonesia. Heliyon, 7(11). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e08467.
Wekerle, C & Kollar, I. (2021). Fostering pre-service teachers’ situation-specific technological pedagogical knowledge–Does learning by mapping and learning from worked examples help? Computers in Human Behavior, 115, 106617. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106617
)