نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا جبارمهر ¹
• نصیبه پوراصغر ²

¹ کارشناس ارشد، گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور، اردبیل، ایران.

² استادیار، گروه علوم تربیتی ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

با گسترش روزافزون استفاده از فضای مجازی، این محیط به مثابه تیغ دو لبه عمل کرده است که در کنار مزایای فراوان، آسیب هایی را نیز به دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر فراتحلیل آسیب‌های روان‌شناختی و اجتماعی استفاده از فضای مجازی در ایران است. در جهت پاسخ به سؤال پژوهش از روش فراتحلیل استفاده گردید و به‌مرور نظام‌مند مطالعات گذشته پرداخته شد. جامعه آماری تمامی پژوهش‌های انجام‌شده مرتبط با استفاده از فضای مجازی در ایران در فاصله سال های 1388 تا 1402 در داخل کشور با تأکید بر آسیب‌های روان‌شناختی و اجتماعی بود. به منظورجمع آوری اطلاعات ازچک لیست مشخصات طرح‌های پژوهشی استفاده شد. پس از بررسی‌های لازم و تحلیل حساسیت تعداد 20 مطالعه را که ملاک‌های درون گنجی مرتبط با فراتحلیل را داشتند با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. از این تعداد مطالعه، 8 مورد در قالب آسیب‌های روان‌شناختی و 12 مورد در قالب آسیب‌های اجتماعی تفکیک شد. برای انجام این فراتحلیل از نرم‌افزار CMA3 استفاده شد. نتایج فراتحلیل نشان داد میان استفاده از فضای مجازی با آسیب‌های روان‌شناختی و اجتماعی ارتباطی معنادار وجود دارد. میانگین اندازه اثر استفاده از فضای مجازی و تأثیر آن در آسیب‌های روان‌شناختی و اجتماعی در نمونه مورد مطالعه در حالت تجمیعی برابر با 320/0 است؛ در آسیب‌های روان‌شناختی به‌صورت مستقل، این میزان برابر با 318/0 است و در مورد آسیب‌های اجتماعی، اندازه اثر برابر با 314/0 بود. با توجه ‌به این مقادیر، رابطه استفاده از فضای مجازی با آسیب‌های روان‌شناختی و اجتماعی تأیید شد. همچنین طبق نظام معیار تفسیر کوهن، این اعداد بیانگر یک اندازه اثر متوسط است. بنابراین در استفاده از فضای مجازی باید به آسیب‌ها و راهکارهای حل آن‌ها توجه گردد.

کلیدواژه‌ها

• فضای مجازی
• آسیب‌های روان‌شناختی
• آسیب‌های اجتماعی
• فراتحلیل

عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of the relationship between psychological and social harms of using Cyberspace in Iran

نویسندگان [English]

• Mohamadreza Jabarmehr ¹
• Naseeba Pourasghar ²

¹ Master of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran.

² Assistant Professor, Department of Educational Sciences , Payam Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

With the increasing use of cyberspace, this environment has acted as a double-edged sword that, along with many benefits, has also caused harm. The aim of the present study is to meta-analyze the psychological and social harms of using cyberspace in Iran. In order to answer the research question, the meta-analysis method was used and a systematic review of past studies was conducted. The statistical population was all the research conducted related to the use of cyberspace in Iran between 2009 and 2013, with an emphasis on psychological and social harms. In order to collect information, a checklist of research design specifications was used. After the necessary investigations and sensitivity analysis, 20 studies that met the criteria in the database related to the meta-analysis were selected using purposive sampling. Of these studies, 8 were classified as psychological harms and 12 as social harms. CMA3 software was used to conduct this meta-analysis. The results of the meta-analysis showed that there is a significant relationship between the use of cyberspace and psychological and social harms. The average effect size of the use of cyberspace and its impact on psychological and social harms in the study sample in the aggregate is 0.320; in psychological harms independently, this amount is 0.318, and in the case of social harms, the effect size was 0.314. According to these values, the relationship between the use of cyberspace and psychological and social harms was confirmed. Also, according to Cohen's interpretation criteria system, these numbers represent a medium effect size. Therefore, in the use of cyberspace, attention should be paid to the harms and solutions to solve them.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cyberspace
• psychological injuries
• social injuries
• meta-analysis